Ignacy Mann, Rasy psów. Pochodzenie. Wzorce. Użytkowość. Warszawa 1939
Do druku przygotowała
Teresa Jamróz.
Chart rosyjski barzoj.
Pochodzenie.
Ojczyzną barzoja jest Rosja a zwłaszcza wielkie niziny rosyjskie, które sprzyjają rozwojowi psów szybkonogich. Chart rosyjski jest potomkiem charta perskiego ?Sag-i-Tazi? , który przywędrował tutaj znad Morza Czarnego. Dotychczas nie zostało jeszcze wyjaśnione co przyczyniło się do stworzenia wspaniałego długiego owłosienia Barzoja, czy surowy klimat czy też domieszka krwi owczarków rosyjskich. Najprawdopodobniej i jedno i drugie należy brać pod uwagę. Nazwa Barzoj obejmuje właściwie kilka różnych typów, które przed rewolucją cieszyły się wielkim powodzeniem. Typów tych, różniących się budową czaszki, wzrostem i umaszczeniem rozróżniamy siedem: Perchino, Oseroff, Boldareff, Tszeliszeff, Sumarkoff, Gajeroff i Bibikoff. Największym powodzeniem cieszył się typ Perchino, hodowany przez księcia Mikołaja Mikołajewicza, który rozpowszechnił się tak bardzo w Europie, że pod nazwą Barzoja rozumiano przeważnie ten typ charta.
Jako ulubieniec dworu i sfer rządzących przeżywa Borzoj czasy wspaniałego rozkwitu; jest używany przeważnie do polowań na wilki, których była wtedy olbrzymia ilość oraz na lisy. Do krajów europejskich dostaje się w formie podarunku dla dworów albo dygnitarzy obcokrajowych, stając się przeważnie psem spacerowym, luksusowym. Barzoj posiadł już w r. 1888 sztandart, opracowany przez klub hodowców tej rasy w Petersburgu.
Wzorzec rasy.
I. Charakterystyka ogólna: Barzoj reprezentuje dużego, wysokiego, długowłosego psa, odznaczającego się elegancją, powagą i zrównoważeniem; świadomość jego własnej wartości każe mu się mało zajmować otoczeniem.
II. Głowa powinna być suchokoścista, długa, wąska, łódkowata; im szlachetniejszy pies, tym wyraźniej dają się zauważyć żyły, znajdujące się niemal bezpośrednio na kościach. Czaszka lekko wypukła kończy się wystającym wzniesieniem, przechodzącym łagodnie w kark. Pysk bardzo długi, nie kończący się szpiczasto, szczęki silne, zęby muszą dokładnie zachodzić na siebie. Nos czarny, nozdrza w stosunku do psa wąskie, o małych otworach.
III. Oczy: blisko siebie osadzone, owalne, koloru ciemnego, nie wypukłe i nie wpadnięte; powieki powinny posiadać czarne brzegi.
IV. Uszy pożądane są jak najmniejsze, cienkie, ruchliwe, wysoko osadzone a opadające swobodnie na szyję. Ich miękkość, delikatność i jakość owłosienia, stanowi ważny wskaźnik o szlachetności rasy.
V. Szyja i kark: kark powinien być u suki nieco dłuższy niż u samca a szyja jest na ogół krótsza niż u Greyhounda i bardziej wygięta.
VI. Tułów: łopatki płaskie, skośne, dotykają się prawie wzajemnie w kłębie; grzbiet u samca powinien być krótki i tworzyć lekką wypukłość w okolicy nerek, oczywiście nigdy w kształcie garbu; u suki kabłąk ten nie występuje tak wyraźnie a nawet suka może mieć grzbiet równy. Pierś raczej wąska ale bardzo głęboka, sięgająca poza staw łokciowy. Żebra bardzo mało wygięte, niemal płaskie; klatka piersiowa gwałtownie się zmniejsza ku tyłowi, przechodząc w wybitnie podkasany brzuch i wąską słabiznę. Krzyż długi i silny opada mocno do tyłu.
VII. Nogi przednie oglądane z przodu, powinny być bardzo cienkie, z profilu, zwężające się symetrycznie od góry do dołu. Łokcie powinny być dość szerokie tak, by nie krępowały wąskich piersi. Tylne nogi silne, ścięgniste, o wyraźnych mięśniach; całość spoczywa niemal zupełnie na palcach.
VIII. Ogon powinien sięgać do stawu skokowego, grubszy u nasady, zwęża się równomiernie ku końcowi, zwisając swobodnie w dół; koniec powinien być lekko wygięty w górę.
IX. Sierść długa, jedwabista, lekko falista; głowa, uszy i przednia część nóg, powinna być pokryta krótszą sierścią, szyja natomiast najdłuższą.
X. Maść: Barzoj może być cały biały lub z czarnymi, żółtymi, kasztanowymi łatami. U zupełnie białych okazów musi być głowa, piersi, brzuch i dolna część nóg jaśniejsza niż reszta ciała.
XI. Wymiary: wzrost samca wynosi powyżej 70 cm. (do 80 cm.), suki o 5 cm. mniej. Licząc według rosyjskiego sztandartu wynosi to dla samców 17 werszków = 75,5 cm., dla suk 16 werszków = 71 cm. przeciętnej wysokości; minimum jednak dla samców 75 cm. = 15,75 werszków, dla suk 65 cm. = 14,63 werszków.
XII. Wady: okrągła, krótka, szpiczasta głowa, stojące uszy, jasne oczy, gruba szyja, szeroka. okrągła pierś, wielki brzuch, krótki ogon noszony na grzbiecie, krzywe, grube nogi, złe rozmieszczenie łat, twarda, gruba sierść itd.
Użytkowość:
Charty, pozbawione przestrzeni i ruchu, zamienione z psów użytkowych na luksusowe, wydarte ze swoich środowisk i zamknięte w miejskich domach prędko się wyradzają, nie tyle może co do formy zewnętrznej, gdyż jako stara rasa dziedziczą dokładnie wszystkie cechy zewnętrzne, ale raczej duchowo; stają się leniwe, ospałe, prawie ogłupiałe. Jako psy użytkowe oddawały niegdyś nieocenione usługi w łowach na wilki. Dzisiejsze charty są psami przeważnie spacerowymi, nadającymi się zwłaszcza dla kobiet wysokich i otrzymującymi jeszcze stałe nagrody w konkurencjach ?Dama i pies?. W niektórych państwach służą też do wyścigów, okazując przy tym nie mniejszą pasję jak Whippety i Greyhoundy.
Do pilnowania will nie bardzo się nadają, gdyż są obojętne w stosunku do obcych a tylko nieliczne okazy wykazują agresję.
Barzoj wymaga wiele pielęgnacji, jeśli się chce utrzymać sierść jego w należytej czystości; pamiętać należy, że choroby z przeziębienia, np. zapalenia płuc albo nosówkę, przechodzą bardzo ciężko, jak zresztą wszystkie psy o wąskie klatce piersiowej.