Chart jako zagadnienie filologiczne

Moderatorzy: kuba94, kuba94

Re: Chart jako zagadnienie filologiczne

Postprzez Adriana » Å›roda, 11 czerwca 2008, 14:05

Pies-Wiatr, właśnie zawsze tak myślałam, bo 'chart jest szybko jak wiatr', a nie.....

Sporo charcich wyrażeń Hiszpanie mają :idea:

Chart... może od harta? :lol:


Ja znalazłam o Greyhoundach (z ksiązki "Rasy Psów" E.-M. Kraemer), że ich nazwa może pochodzić od celtyckiego słowa grey (pies) / gazehound (pies wzrokowiec) lub greecehound (pies grecki).

A deer-hound oznacza 'ogar', ale oddzielnie: deer - jeleń/łoś/rogacz, a hound - pies gończy (/ łajdak :lol: / tropić <zwierza> / podjudzać). Pies na jelenie.

Whippet (to z takich kart o psach Deagostini):
Samo słowo "whippet" powstało w końcu XIXw. Pochodzi ono od okrzyku "whip it!", znaczącego w ówczesnej angielszczyźnie tyle co "dalej, jazda!".
http://www.faunaflora.com.pl/archiwum/1 ... /chart.php - a tutaj jest inna etymologia słowa whippet :idea:

Agar - po węgiersku chart. Zawiera przekształcony rdzeń "ker", w języku Madziarów oznaczający charta, psa myśliwskiego. Słowo to znajdujemy także w staroegipskim wyrażeniu "Abaikour" albo "Abaiker", którym do dziś oznaczają swe charty nomadowie, żyjący na afrykańskich pustyniach. (Przy okazji: polskie słowo "ogar" prawdopodobnie jest pochodzenia węgierskiego :) )

A o borzoju piszÄ… tak:
Rosyjskie słowo "borzaja" oznaczało dawniej coś szybkiego i było używane w stosunku do wszystkich chartów. Sama nazwa jest więc grubo starsza niż sama rasa psa, którą opisuje... W rosyjskim słowniku Dala, opisującym XIX-wieczny j. rosyjski, stwierdzono, że słowo "borzoj" ma także inne znaczenie: oznacza najogólniej wyższy stopień przymiotnika, i odpowiadałoby mniej więcej polskiemu słowu "bardziej", wywodząc się z resztą ze wspólnego z nim prasłowiańskiego pnia. /Czy borzoj jest zatem bardziej niż inne psy? :lol: /

Obejrzałam ostatnio strasznie dużo fotrek chortych i twierdzę, że różnica tkwi nie w anatomii, ale w szacie. Szata chortaja jest trochę inna - rzadko kiedy trafia się pióro na ogonie.

A jak jest wg wzorca chortaja - powinno być pióro czy nie? Chart polskie (te, które mają wpisane w papierach, że polskie) też nie zawsze mają pióra.

Djuszes, Miuti, to wstawcie co tam macie, tylko może do tego oddzielny temat o chortajach (/cp) trzeba zrobić.
Avatar użytkownika
Adriana
 
Posty: 271
Dołączył(a): niedziela, 25 maja 2008, 13:12

Re: Chart jako zagadnienie filologiczne

Postprzez Miuti » czwartek, 12 czerwca 2008, 14:34

Sie zrobi.

/Czy borzoj jest zatem bardziej niż inne psy? /

Borzoi, Borzoi ueber Alles!!!

Chortaja zrobię. Przysięgam!!!!!!!

Ale nie wiem, kiedy.......
Avatar użytkownika
Miuti
 
Posty: 810
Dołączył(a): czwartek, 21 lutego 2008, 11:52
Lokalizacja: Kraków

Re: Chart jako zagadnienie filologiczne

Postprzez Miuti » czwartek, 12 czerwca 2008, 14:40

Jutro wezmę słownik Lindego i wstawię odpowiedni fragment.
Avatar użytkownika
Miuti
 
Posty: 810
Dołączył(a): czwartek, 21 lutego 2008, 11:52
Lokalizacja: Kraków

Re: Chart jako zagadnienie filologiczne

Postprzez Miuti » poniedziaÅ‚ek, 16 czerwca 2008, 12:42

Samuel Bogumił Linde, Słownik języka polskiego, Lwów 1854, s. 234.

"Chart [...] gatunek psów długich, cienkich, wysokich, z ostrymi mordami, bardzo szybkich. [...] " Dalej - wyraz w innych językach: czeski - hrt; serbski-chart, kort, khort; kraiński - hert; windyjsk (dialekt styryjski) - hertiza,louni pes, breck; kroacki - hart, haert - (e z umlautem!) szamolavecz; sławoński- hert (e z daszkiem!), bośniacki - hrt, hrrit, hart, hert (hrrilli - śpieszny); raguzański - hart; cerkiewny - ?????.; rosyjski - ?????? ??????, ?????, (por. germańskie hurtig - szybki; windyjski - dialekt styryjski - hiter - prędki; anglosaksoński - hryththa= pies).

Kurczę! Wygląda to na wyraz zakorzeniony wśród ludów indoeuropejskich!
Avatar użytkownika
Miuti
 
Posty: 810
Dołączył(a): czwartek, 21 lutego 2008, 11:52
Lokalizacja: Kraków

Re: Chart jako zagadnienie filologiczne

Postprzez Surykatka » poniedziaÅ‚ek, 16 czerwca 2008, 14:07

Miuti jesteÅ› genialna!
Nawet nie wiem, jak sie merytorycznie odnieść do tego, co niapisałaś ;)
Więcej takich!

Ja podam słowo "chart" w róznych językach, niestety bez wytłumaczeń, bo filologiem nie jestem.

Norweski - Mynde
WÅ‚oski - Levriero
Francuski - Levrier
Rosyjski - borzoj? chortaja borzaja?
Polski - Chart
Czeski - hrt
Angielski - greyhound, sighthound, gazehound, hound
Niemiecki - windhund.

Niektóre sie powtarzają, ale ponieważ sie spieszę, potem poprawię i ewentualnie cos dodam. Najoryginalniej moim zdaniem brzmi chart po norwesku, nie wiem tylko, czy w dobrej liczbie napisałam, Joanna wie najlepiej ;)
Pozdrawiam Surykatka & chart angielski whippet - Boriaczek
Jeszcze zorganizujemy, tylko zrobić trza zaliczenie z chemii :)
Surykatka
 
Posty: 520
Dołączył(a): sobota, 7 czerwca 2008, 08:40
Lokalizacja: Wrocław

Re: Chart jako zagadnienie filologiczne

Postprzez Adriana » poniedziaÅ‚ek, 16 czerwca 2008, 18:15

Moja mamuśka kiedyś stwierdziła (bo miałam norweską gazetę i w niej zobaczyła tą nazwę, był tam chart afgański), że charty to po norwesku mynde, bo to pewnie mendy... :lol:
Avatar użytkownika
Adriana
 
Posty: 271
Dołączył(a): niedziela, 25 maja 2008, 13:12

Re: Chart jako zagadnienie filologiczne

Postprzez Miuti » wtorek, 17 czerwca 2008, 08:41

Adriana napisał(a):Moja mamuśka kiedyś stwierdziła (bo miałam norweską gazetę i w niej zobaczyła tą nazwę, był tam chart afgański), że charty to po norwesku mynde, bo to pewnie mendy... :lol:


Oj, coÅ› jest na rzeczy!
Avatar użytkownika
Miuti
 
Posty: 810
Dołączył(a): czwartek, 21 lutego 2008, 11:52
Lokalizacja: Kraków

Re: Chart jako zagadnienie filologiczne

Postprzez Miuti » piÄ…tek, 10 maja 2013, 22:27

Muszę tu gdzieśw puścić ten wzorzec i komentarz chortaja, bo już gotowe!
Avatar użytkownika
Miuti
 
Posty: 810
Dołączył(a): czwartek, 21 lutego 2008, 11:52
Lokalizacja: Kraków

Re: Chart jako zagadnienie filologiczne

Postprzez sigryda » poniedziaÅ‚ek, 13 maja 2013, 12:17

Miuti w takim razie czekam niecierpliwie :)
"Hominis est errare, insipientis in errore perseverare"
sigryda
 
Posty: 785
Dołączył(a): wtorek, 27 maja 2008, 02:25

Poprzednia strona

Powrót do O chartach

Kto przeglÄ…da forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 1 gość

cron